Gluten Nedir? Glütensiz Diyet ve Beslenme

- 14:07
Gluten yulaf, çavdar, tahıl ve buğdayda bulunan kolay sindirilebilen bir çeşit proteindir. Gluten nelerde bulunur? Zararlı mıdır? Hangi yiyeceklerde bulunur?
Glüten ekmek yapısında bulunan ağsı tabakadan sorumludur. Glütensiz yapılan hamurda istenilen kıvam tutmaz ve ekmek mayalanmaz. Glüten alerjisi olan kişiler glütensiz diyetlerde bulunan diyetlere yönelmelidir. Bu kişilere verilen isim ise çölyaktır. Çölyak hastalığı bulunan kişiler (gluten intoleransı)  glütene karşı duyarlıdır.
Buğdayda bulunan protein türü gliadin ve gluten sıvıyla bir araya geldiğinde gluten maddesini oluşturur. Bu madde sakıza benzeyen esnek, yapışkan bir yapıdadır. Un suyla karıştığında bu iki maddenin su tutucu özelliği sayesinde hamurun ağsı yapısı oluşur.

glutensiz diyet ve beslenme

Glüten maddesine alerjisi olan yani çölyak hastası olan kişiler gluteni sindiremez. Bağırsaklardan besin emilimini sağlayamaz. Glutenli beslenme bu kişilerde büyümede gerilik, kansızlık, kemik erimesi, adet düzensizliği ve kısırlığa neden olur. Bu nedenle erken teşhis edilmesi çok önemlidir.

Glüten Zararlı mıdır?

Tarıma dayalı toplumlar yüksek kalorisi olan glütenli tahılları daha fazla tüketmektedir. Doğal tarımla rahatlıkla üretilir. Buna rağmen bazı zararları da bulunmaktadır. İçeriğinde az da olsa bulunan toksin maddeler yabancı protein madde olarak anılmaktadır. Bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkileri olduğu görülmüştür. Sindirim ve dolaşım sistemi üzerinde ve hücre yapısını zamanla bozduğu düşünülmektedir. Glütenli yiyecekler çölyak hastalığı olanlar tüketildiğinde bağışıklık sistemi zarar görür.

Glütensiz diyete başlamak için önce doktor kontrolü yapılmalıdır. Kan ve dışkı testinden sonra son karar doktor tarafından verilecektir. Akrabalar arasında çölyak hastalığı olanların yakalanma riski daha fazladır. Bu nedenle yakınınızda çölyak hastası varsa tahlillerinizi bir an önce yaptırmanız gerekebilir.
Tavsiye Yazı
→ Gıda İntoleransı Nedir?

Gluten İntoleransının Belirtileri

  • Kemik erimesi
  • Kilo Kaybı
  • Yanma
  • Kaşınma
  • Deride renk değişikliği
  • Baş ağrısı
  • Dikkatsizlik
  • Deride uyuşmalar ve karıncalanma
  • Demir eksikliği
  • Anemi
  • Halsizlik
  • Kabızlık

Glütensiz Diyet ve Beslenme

Çölyak hastalığının bilinen bir tedavisi bulunamamıştır. Glütensiz gıdalarla beslenmek hastalık için tek çaredir. Çölyak hastaları için hazırlanmış olan gıdaları gluten içeriği sınırlandırılmıştır. Ekmek, makarna, bisküvi, börek gibi birçok gıda çölyak hastaları için yasaklı listededir. Bunların yerine, mısır, soya, patates ile yapılan unlar glütensiz oldukları için rahatça tüketilebilir.

Glütensiz Yiyecekler
  • Mısır ve pirinç unundan yapılan tatlılar.
  • Tüm sebzelerin yanında patates, mısır, bezelye ve soya.
  • Bakliyatlar, et, tavuk, yumurta, süt,yoğurt, peynir ve ayran.
  • Bal, pekmez, mercimek.
  • Kanola yağı, zeytinyağı, ayçiçek yağı, mısır yağı, soya yağı.
  • Sebze çorbası, et ve tavuk suyu çorbaları.
Çölyak Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir?

Glütenden uzak durmanız gerekiyorsa sadece beslenme yeterli olmamaktadır. Evde veya dışarıda yiyeceklerin koyulduğu kaplara kadar dikkat edilmelidir. Şampuanlar, temizleyiciler, kozmetikler satın alınırken glutensiz olanlara dikkat edilmelidir. Bayanlar ise rujun glütensiz olanını tercih etmelidir. Makyaj malzemeleri ve kremlerde kullanırken dikkat edilmelidir.

Gluten hassasiyeti olanlar alışveriş yaparken içerik bölümlerini kontrol etmeleri gerekir. Arpa, çavdar, buğday ve yulafı ve içeren gıdalar tüketilmemelidir.

Çölyak hastalığı teşhis edilen kişiler 2 ay boyunca süt ürünlerinden de uzak durmalıdır. Diyete eklenecekse birer birer denenerek alınmalıdır.
→ Bir önceki Metabolizmayı Hızlandırmak İçin 10 Adım başlıklı yazımızda 'metabolizmayı hızlandırma, sağlıklı yaşam, kilo vermeyi hızlandırma' hakkında bilgiler verildi.