Lektin Nedir Hangi Besinlerde Bulunur?

- 17:20
Hücre zarlarında bulunan protein çeşidine lektin denir. Zarlar üzerinden bulunan karbonhidratlar görülür. Bu nedenle birçok besinde lektin bulunmaktadır. Yalnız dengeli olarak tüketildiğinde yararlı olan lektin fazla tüketildiğinden birçok sağlık sorununa da yol açabilmektedir. Vücudun besinlerde bulunan özelliklerini emme durumunu azaltabileceğinden fazla tüketimi önerilmemektedir.


Bitki ve hayvansal gıdalarda bulunan lektin tükettiğimiz besinlerin % 30’unda yer alır. İnsan vücudu fazla lektini sindiremez ve bu proteinler bağırsaklardan öğütülmeden geçer. Yapılan araştırmalarda da yüksek oranda alınan lektin bağırsak duvarında bağlı olarak kalır şeklinde bulgular vardır. Yalnız dengeli olarak tüketildiğinde bağışıklık sistemini ve hücrelerin gelişmesini de olumlu şekilde etkileyebilmektedir. Hatta birçok yerde kanser tedavisinde bile rahatlıkla kullanıldığı bilinir.

Yüksek oranda tüketilen lektin ile kişilerde bağırsak probleminin başlamasıyla;
  •  İshal
  •  Kusma
  • Halsizlik belirtileri söz konusu olmaktadır. Bu durumda doktor kontrolünde giderilebilmektedir.

Hangi Besinlerde Lektin Bulunur?

Daha çok sağlıklı gıdalarda bulunan lektin oranı pişirme ile fermente olduğunda etkisi azalır. Bu anlamda lektin oranı pişirilme ile geçen gıdalarda rahatsız etmemektedir. Lektin içeren besinler olarak da;
  • Baklagiller
  • Tahıllar
  • Kabuklu sebzeler gibi besinlerde bulunan lektin yerken pişirilme ile etkisi azalır.
Barbunya; protein bakımından en zengin olan barbunya lif bakımından da olukça yüksektir. Kilo vermeye yardımcı olduğundan çokça tüketilen barbunya bağırsak sağlığına da iyi gelmektedir. Barbunya içerisinde; demir, K1 vitamini, Folat ve potasyum bulunur. Bunlara ek olarak barbunya içerisinde bulunan fitohemaglutinin ciddi anlamda lektin içerir. Böylece çiğ ya da az pişmiş barbunya tüketimi fazla olduğunda bulantı ve kusma belirtileri görülür. İyice pişen barbunya da lektin oranı sağlıklı seviyede bulunarak tüketimde herhangi bir sorun yaşanmaz.

Soya Fasulyesi; kanseri önleyen gıdalarda arasında bulunan saya fasulyesinde de lektin oranı yüksektir. Bu anlamda soya fasulyesini tüketmeden önce yüksek ısıda pişirmek önemlidir. Vitamin ve mineral bakımından fazla olan saya fasulyesi yeterli ısıda piştikten sonra rahatlık yenilebilir. Bu anlamda önerilen pişirme süresinde en az 10 dakika kaynama yapılmalıdır.

Buğday; tahıllarda görülen lektin en çok buğdayda bulunmaktadır. Dünya genelinin en çok kullandığı buğday ürünleri rafine edildiğinde besin değerleri en aza indirilmiştir. Bunlar içerisinde lektin oranı d bulunmaktadır. Bu yüzden çiğ buğday da fazlaca lektin görülür ve gram başına 300 mcg lektin oranı söz konusu olmaktadır. Yemeklerde kullanılan çiğ buğdaydaki lektin oranı da pişirilme ile giderilir.

Yer fıstığı; doyamamış yağ oranı yüksek olan yer fıstığı aynı zamanda enerji açısından da önemli bir besin kaynağıdır. Protein oranının yüksek olmasının yanı sıra E vitamini, mineral oranları da yer fıstığında çokça bulunmaktadır. Antioksidan etkisinin de bulunduğu yer fıstığı dengeli tüketiminde kalp sağlığı ve safra kesesi sorunlarına iyi gelmektedir. Lektin oranı da fazlaca bulunan bu besinde pişirilme ya da öğütülme gibi durumlarda lektin giderilmemektedir. Bu nedenle yer fıstığı tüketiminde, tüketim oranını kaçırmamak gerekir.

Domates; C vitamini deposu ve lif bakımında zengin olan domateste, K1 vitamini ve antioksidan etkisi de görülmektedir. Domatesin insanlar üzerinde yaptığı etkiye bağlı olarak lektin oranının yüksek olmasına rağmen herhangi bir sorun yapmadığı görülmüştür. Bu açısında lektin oranı domateste yüksek fakat bir zararı olmamaktadır.

Patates; nerdeyse sıkça tüketilen besinlerden olan patates lektin oranı ile en yüksen gıdalar arasında da yer almaktadır. Kalp dostu olan patateste de antioksidan etkisi fazlaca bulunmaktadır. Bu anlamda pişirildiğinde giderilen lektin oranı pek bir değişiklik yapmamaktadır. Çünkü pişirilmesine rağmen lektin oranın % 40 gibi bir miktar patates de kalmaktadır. Yalnız patates de bulunan lektin bu zamana kadar herhangi bir sağlık sorununa yol açmamıştır. Bu anlamda lektinin zararları patates üzerinde görülmemektedir.

Lektin Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Genel anlamda lektin içeren besinler pişirildiğinde ya da öğütüldüğünde etkisi giderilmektedir. Bu gibi nedenler sonrasında etkisinin giderilmemesi ile kalan lektin oranı bazı kişilerde alerjik sorunlara yol açabilmektedir. Örnek olarak domates tüketimde bulunan kişilerde vücut dökülmesi gibi belirtiler olabilir. Bu gibi besinlerde lektin oranı bağırsak tarafından sindirimi yapılmadığı ile sonuçlanmaktadır. Uzman kontrolünde alerjik durumlara çözüm bulmak en sağlıklı yöntemdir. Bu bağlamda lektin alerjisi gibi ciddi sorunlar yaşandığı zamanda yukarıda bulunan besinlerin tüketiminde dikkat edilmesi önerilir.