Sağlıklı bir yaşam için besinler içinde doğal olarak bulunan bileşiklerdir. Vücut fonksiyonlarını düzenli bir şekilde yerine getirebilmesi için bu vitaminlere ihtiyacı vardır. Vitaminler yağda eriyen vitaminler; A, D, E, K ve suda eriyen vitaminler B, C vitamini olmak üzere ayrılır.
Kaç çeşit vitamin vardır? Vücutta ne işe yararlar? Besinler dışında hangi yollar ile elde edilir? Bunlardan bahsedelim.
A Vitamini: Kayısı, kuşkonmaz, havuç kereviz, ıspanak, marul, erik, domates gibi yiyeceklerde bulunan A vitamini enfeksiyonlara karşı direnci arttırır, kemik ve diş gelişimi, görme, normal büyüme için gereklidir. Saçların cildin ve tırnakların sağlıklı kalmasını sağlar. Diş ve diş etleri için büyük önem taşır.
D Vitamini: Balık ve balık yağı, yumurta, tereyağı, karaciğer, et, yeşil sebzelerde ve güneşte bol miktarda bulunur. İnce bağırsaklardan kalsiyumun emilmesine yardımcı olur ve kalsiyumun kemiklerde ve dişlerde tutulmasını sağlar.
E Vitamini: Mısır ve mısır yağı, soya fasulyesi yağı, , buğday tohumlu besinler kereviz, marul, tere, ceviz gibi besinlerde bulunur. Antioksidan maddesi içermektedir. Alzheimer hastalığının devam etmesini yavaşlatır ve yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirir. Hücrelerin yenilenmesi yanı sıra daha uzun süre yaşamasını sağlamaktadır.
K Vitamini: Ispanak, kabak, marul, inek sütü, peynir, tereyağı, yumurta, kırmızı et, pirinç, muz, şeftali ve çilekte bulunur. Karaciğere gelen K vitamini burada üretilen bazı pıhtılaşma görevi yapımında rol alır. K vitamini tüketimi yalnızca kanamalı hastalarda uygun görülür.
C Vitamini: Turunçgiller, patates ve koyu yeşil sebzelerde bulunan antioksidan bir vitamindir. Besinlerle alınan vitamin 2 saat içeresinde kullanılır, 4 saat ilerlemesinde kandan uzaklaşır. Yaraların düzelmesini, damarların sağlıklı olmasını sağlar. Vücudun savunma mekanizmasını artırıcı etkisi vardır. Histamin yapımını azaltarak alerjik olayların şiddetini düşürür. Eksikliğinde diş eti kanamalarına ve çekilmelerine neden olur.
B1 Vitamini: Yumurta, süt, buğday, kepek, taze sebze meyve, koyun eti, sığır ve eti balık etinde bulunur. Kasların ve sinir sisteminin faaliyetlerini yerine getirmek için gereklidir. Yetersizliğinde iştahsızlık, huzursuzluk, bellek zayıflığı ve dikkat azalması görülür. B1 vitamini sağlıklı bir sistem için gereklidir.
B2 Vitamini: Tahıllar et ve ciğerde bulunan bir vitamindir. Eğer B2 vitamini eksildiğini görürseniz şunlar meydana gelecektir; dilde kızarma, gözlerde kaşıntı, çocuklarda büyüme yavaşlaması, yanma hissi, katarakt oluşumu, yanma hissi, ağız çevresi ve dudaklarda kızarma, tahriş, çatlaklar, saçların dökülmesi, kilo kaybı, sindirim sorunları oluşur. Kataraktı önler ve göz yorgunluğunda rahatlatıcıdır.
B3 Vitamini: Et, balık ve kuru yemişte bulunan vitamin solunum için önemlidir. Yetersiz beslenme sonucu deriyi sinir sistemini tutan pellegra adlı hastalık olarak karşımıza çıkmaktadır. Hücrelerin oksijeni doğru düzgün kullanabilmeleri için gereklidir. Midede sindirimin temel taşları olan asitlerin üretimini sağlar. Mide sindiriminin temel yapı taşıdır. Asitlerin üretimini sağlar ve kan dolaşımını düzenler.
Kaç çeşit vitamin vardır? Vücutta ne işe yararlar? Besinler dışında hangi yollar ile elde edilir? Bunlardan bahsedelim.
A Vitamini: Kayısı, kuşkonmaz, havuç kereviz, ıspanak, marul, erik, domates gibi yiyeceklerde bulunan A vitamini enfeksiyonlara karşı direnci arttırır, kemik ve diş gelişimi, görme, normal büyüme için gereklidir. Saçların cildin ve tırnakların sağlıklı kalmasını sağlar. Diş ve diş etleri için büyük önem taşır.
E Vitamini: Mısır ve mısır yağı, soya fasulyesi yağı, , buğday tohumlu besinler kereviz, marul, tere, ceviz gibi besinlerde bulunur. Antioksidan maddesi içermektedir. Alzheimer hastalığının devam etmesini yavaşlatır ve yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirir. Hücrelerin yenilenmesi yanı sıra daha uzun süre yaşamasını sağlamaktadır.
K Vitamini: Ispanak, kabak, marul, inek sütü, peynir, tereyağı, yumurta, kırmızı et, pirinç, muz, şeftali ve çilekte bulunur. Karaciğere gelen K vitamini burada üretilen bazı pıhtılaşma görevi yapımında rol alır. K vitamini tüketimi yalnızca kanamalı hastalarda uygun görülür.
C Vitamini: Turunçgiller, patates ve koyu yeşil sebzelerde bulunan antioksidan bir vitamindir. Besinlerle alınan vitamin 2 saat içeresinde kullanılır, 4 saat ilerlemesinde kandan uzaklaşır. Yaraların düzelmesini, damarların sağlıklı olmasını sağlar. Vücudun savunma mekanizmasını artırıcı etkisi vardır. Histamin yapımını azaltarak alerjik olayların şiddetini düşürür. Eksikliğinde diş eti kanamalarına ve çekilmelerine neden olur.
B1 Vitamini: Yumurta, süt, buğday, kepek, taze sebze meyve, koyun eti, sığır ve eti balık etinde bulunur. Kasların ve sinir sisteminin faaliyetlerini yerine getirmek için gereklidir. Yetersizliğinde iştahsızlık, huzursuzluk, bellek zayıflığı ve dikkat azalması görülür. B1 vitamini sağlıklı bir sistem için gereklidir.
B2 Vitamini: Tahıllar et ve ciğerde bulunan bir vitamindir. Eğer B2 vitamini eksildiğini görürseniz şunlar meydana gelecektir; dilde kızarma, gözlerde kaşıntı, çocuklarda büyüme yavaşlaması, yanma hissi, katarakt oluşumu, yanma hissi, ağız çevresi ve dudaklarda kızarma, tahriş, çatlaklar, saçların dökülmesi, kilo kaybı, sindirim sorunları oluşur. Kataraktı önler ve göz yorgunluğunda rahatlatıcıdır.
B3 Vitamini: Et, balık ve kuru yemişte bulunan vitamin solunum için önemlidir. Yetersiz beslenme sonucu deriyi sinir sistemini tutan pellegra adlı hastalık olarak karşımıza çıkmaktadır. Hücrelerin oksijeni doğru düzgün kullanabilmeleri için gereklidir. Midede sindirimin temel taşları olan asitlerin üretimini sağlar. Mide sindiriminin temel yapı taşıdır. Asitlerin üretimini sağlar ve kan dolaşımını düzenler.
B5 Vitamini: Karaciğer, kırmızı et, tavuk yumurta ekmek ve sebzelerde bulunan B5 vitaminini doğada bol olduğu için eksikliği pek görülmez. Eksikliği kan şekerinde düşme, ellerde titreme, kalp çarpıntıya neden olur.
B6 Vitamin: Karaciğer, böbrek, kırmızı et, yumurta, ekmek ve sebzelerde bulunan vitamini sinir sistemi ve hormonların çalışmasını düzenler. Vücudun savunmasında akyuvar ve antikor oluşumunda rol oynar. Eksikliğinde: görme problemleri, uyuşukluk, migren tipi baş ağrısı, kansızlık, ciltte kuruluk adale zayıflığı ve krampları oluşur.
B11 Vitamini: Karaciğer, böbrek, kırmızı et, marul, ekmek, portakal, yumurta ve muzda bulunan vitamin, kırmızı kan hücreleri ve sinir dokularının oluşumunda aktif rol oynar. Hücre bölünmesi için önemli ve gereklidir. Bu etkisi ile büyümeyi de sağlar. Eksikliğinde dilde hassasiyet, şişme, hayal görme, adalelerde kasılmalar, sinir iltihaplarına bağlı olarak el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma şikayetleri oluşur.
B17 Vitamin: .Aktif maddesi 'cyadine' kaysı, şeftali ve badem çekirdeğinden elde ediliyor. B17 vitamininin kanseri önleme ve iyileştirme üzerine herhangi bir etkisi bulunmadığı yönünde sonuçlara sahiptir. Halk arasında “anti-kanser” vitamini olarak bilinir.
Tüm bu vitaminlerin dışında multivitamin olarak adlandırılan kapsüllerde vardır. Bu kapsüller insan vücuduna katkı sağlayacak vitamin yoğunluklu kapsüllerdir. Bu türdeki kapsüllere hattından fazla efor sarf eden, özellikle spor ile ilgilenen ve bu konuda yoğun çalışmalar yapan insanlar tarafından ihtiyaç duyulmaktadır. Aynı zamanda supplement dediğimiz protein tozları da mevcuttur. Protein tozları sıklıkla kas yapmak, güç kullanımı sağlamak ve vücudun yenilenmesini isteyen sporcuların da kullandığı maddelerdir. Dikkat edilmesi gereken en önemli noktada şudur ki; farklı protein tozlarının içeriklerine göre kilo aldırıcı niteliği de taşıyıp bu amaçla da kullanılabilecekleri gerçeğidir.
→ Bir önceki Kansızlık İçin Ne Yenir? başlıklı yazımızda 'kansızlık, nedir, neden olur, iyi gelen besinler' hakkında bilgiler verildi.
B6 Vitamin: Karaciğer, böbrek, kırmızı et, yumurta, ekmek ve sebzelerde bulunan vitamini sinir sistemi ve hormonların çalışmasını düzenler. Vücudun savunmasında akyuvar ve antikor oluşumunda rol oynar. Eksikliğinde: görme problemleri, uyuşukluk, migren tipi baş ağrısı, kansızlık, ciltte kuruluk adale zayıflığı ve krampları oluşur.
B11 Vitamini: Karaciğer, böbrek, kırmızı et, marul, ekmek, portakal, yumurta ve muzda bulunan vitamin, kırmızı kan hücreleri ve sinir dokularının oluşumunda aktif rol oynar. Hücre bölünmesi için önemli ve gereklidir. Bu etkisi ile büyümeyi de sağlar. Eksikliğinde dilde hassasiyet, şişme, hayal görme, adalelerde kasılmalar, sinir iltihaplarına bağlı olarak el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma şikayetleri oluşur.
B17 Vitamin: .Aktif maddesi 'cyadine' kaysı, şeftali ve badem çekirdeğinden elde ediliyor. B17 vitamininin kanseri önleme ve iyileştirme üzerine herhangi bir etkisi bulunmadığı yönünde sonuçlara sahiptir. Halk arasında “anti-kanser” vitamini olarak bilinir.
Tüm bu vitaminlerin dışında multivitamin olarak adlandırılan kapsüllerde vardır. Bu kapsüller insan vücuduna katkı sağlayacak vitamin yoğunluklu kapsüllerdir. Bu türdeki kapsüllere hattından fazla efor sarf eden, özellikle spor ile ilgilenen ve bu konuda yoğun çalışmalar yapan insanlar tarafından ihtiyaç duyulmaktadır. Aynı zamanda supplement dediğimiz protein tozları da mevcuttur. Protein tozları sıklıkla kas yapmak, güç kullanımı sağlamak ve vücudun yenilenmesini isteyen sporcuların da kullandığı maddelerdir. Dikkat edilmesi gereken en önemli noktada şudur ki; farklı protein tozlarının içeriklerine göre kilo aldırıcı niteliği de taşıyıp bu amaçla da kullanılabilecekleri gerçeğidir.
→ Bir önceki Kansızlık İçin Ne Yenir? başlıklı yazımızda 'kansızlık, nedir, neden olur, iyi gelen besinler' hakkında bilgiler verildi.